Franchising is een samenwerking tussen zelfstandige ondernemers. De franchisegever stelt de franchisenemer tegen een vergoeding in de gelegenheid een onderneming te exploiteren op basis van een door de franchisegever ontwikkeld concept of formule. Dat concept of franchiseformule zal onder andere bestaan uit een merknaam, een logo, een bepaald assortiment of dienst, een wijze van reclame maken en een bepaalde service en know how. Het geheel moet een bepaalde uniciteit vertegenwoordigen.
Direct contact / Lees hier ons blog / Like ons op Facebook
Zowel voor de franchisegever als voor de franchisenemer is het van groot belang bij de opzet van de formule en het aangaan van franchise-overeenkomsten goed voor ogen te hebben wat zij willen bereiken. Een niet goed doordachte formule of franchise-overeenkomst kunnen grote en onherstelbare problemen in de praktijk veroorzaken.
Te denken valt bijvoorbeeld aan verboden verticale prijsbinding door de franchisegever. Dit maakt de overeenkomst nietig. Schakelt een franchiseovereenkomst bijvoorbeeld prijsconcurrentie en concurrentie op kwaliteit uit, terwijl de franchisegever de administratie van de franchiseverhouding voert, dan zal die overeenkomst of delen daarvan nietig kunnen zijn vanwege strijd met de mededingingsregels.
Ook al is het niet de bedoeling dat een arbeidsovereenkomst ontstaat tussen, toch bestaat het risico van een verkapt dienstverband, waardoor er problemen met de Belastingdienst kunnen ontstaan of franchisenemers aanspraak op arbeidsrechtelijke bescherming maken. Is voldoende duidelijk welke marketinginspanningen van de franchisegever mogen worden verwacht en zijn de kosten inbegrepen of worden die op nacalculatie-basis doorbelast?
Ook het doen van onderzoek naar de haalbaarheid van de exploitatie op een bepaalde locatie vooraf is mogelijk. Ook daar dient de franchisenemer bedacht te zijn op door de (potentiële) franchisegever aangedragen onderzoeksrapporten.
De franchiseovereenkomst toont vaak kenmerken van diverse soorten (bijzondere) overeenkomsten. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een koppeling van de franchiseovereenkomst aan een huurovereenkomst. Er staan allerhande bepalingen in over de duur, opzegging, verplichtingen, non-concurrentie, etcetera.
Daarnaast hanteren de meeste franchise-organisaties een franchise-handboek, waarin -soms uitvoerig- de rechten en plichten tussen partijen verder staan beschreven. Ook de koppeling met bijvoorbeeld een huurovereenkomst van het bedrijfspand of (drank)afname-overeenkomst met brouwerijen komt vaak voor.
Er bestaat geen specifieke wettelijke regeling voor franchising. Het contractenrecht en het mededingingsrecht zijn van toepassing. Ook bestaat er -vanwege het specifieke karakter van franchise- wel een uitgebreide jurisprudentie waaruit de "rechtsregels" tussen franchisegever en -nemer zijn te destilleren.
Daarnaast heeft de Europese Franchise Federatie, in samenwerking met nationale franchiseverenigingen en –federaties, de zogeheten “Europese Erecode inzake Franchising” opgesteld. De erecode is bedoeld om ‘gezonde en evenwichtige franchise’ te bevorderen, waarbij de belangen van beide partijen bij de franchiseovereenkomst in het oog worden gehouden. Hoewel de code uitdrukkelijk van toepassing moet zijn verklaard om werking te hebben, kan er in geval van een geschil wel een normerende werking aan worden ontleend.
Voor de franchisegever is het voordeel dat hij de door hem ontwikkelde formule, zonder al te veel kosten en zonder personeel, kan uitrollen. Het gebrek aan controle op de franchisenemers, die immers geen werknemers zijn, en de naleving van de franchise-overeenkomst wil nog wel eens als nadeel worden gezien.
Dat de franchiseformule al bekend is in de markt is voor de (nieuwe) franchisenemer een voordeel. Dit maakt de opstart gemakkelijker. Een nadeel is echter dat hij maar beperkt vrij is in de manier waarop de onderneming gedreven wordt en hij een deel van zijn winst moet afstaan aan de franchisegever.
De franchisenemer betaalt voor het gebruik van de franchise-formule een vergoeding. Die kan zich echter in allerlei gedaantes of combinaties daarvan voordoen. Entreegeld, royalties, huur, afdracht van een percentage van de omzet, periodieke kosten, huurpenningen, minimum afnameverplichtingen etcetera.
Ook hier geldt weer -met name voor de franchisenemer-: oppassen geblazen! Vaak blijkt achteraf dat er vooraf geen goed beeld bestond over de totale kostenstructuur in verhouding tot de (nooit gegarandeerde) omzetprognose. De franchisenemer blijft dan zitten met te hoge kosten, terwijl het opzeggen van de overeenkomst aan allerhande voorwaarden is verbonden. Laat uw contract dan ook vooraf door ons toetsen. Er zijn tal van (in principe legale) franchise-ondernemingen die misbruik maken van deze ondernemingsvorm en langs die weg niet alleen hun franchisenemers uitbuiten en oplichten, maar de organisatie(structuur) gebruiken voor fraude- en witwaspraktijken.
Bij het beëindigen van de franchise-overeenkomst komen allerlei problemen om de hoek kijken. De ontevreden franchisenemer wil uiteraard zo snel mogelijk van zijn contract af en vaak meteen in dezelfde branche onder eigen naam verder. Daartoe zullen alle argumenten worden aangedragen om de franchisegever ervan te overtuigen af te zien van opzegtermijn, non-concurrentieverplichting, huurovereenkomst etc. Dan is de vraag of het contract standhoudt.
Omgekeerd zal de ontevreden franchisegever graag de overeenkomst willen opzeggen en meteen verder gaan met een andere kandidaat op dezelfde plaats. Daarvoor en voor het behoud van het bedrijfsdebiet zal de overeenkomst voldoende duidelijke en werkbare afspraken moeten vermelden.
Zo niet, dan is de rechter de aangewezen instantie om het geschil te beslechten. Het kortgeding is in de meeste gevallen de aangewezen weg voor het krijgen van voorlopige voorzieningen. De (kortgeding)rechter zal in alle gevallen proberen partijen ervan te doordringen dat het treffen van een regeling de voorkeur verdient boven jarenlange procedures.
Vragen? Neem contact met ons op!